Ο μύθος του Οιδίποδα, γνωστός στους Αθηναίους θεατές, περνά μέσα στο έργο με αναδρομικές περιγραφές που θα συντελέσουν στην τρομερή αποκάλυψη.

Το δράμα αρχίζει με τον Οιδίποδα κραταιό βασιλιά της Θήβας, που καλείται να ανακαλύψει τον αίτιο της θεόσταλτης συμφοράς (λοιμός) και να τον τιμωρήσει σκληρά. το δράμα τελειώνει με τον Οιδίποδα έκπτωτο και τυφλό, έτοιμο για τον δρόμο της εκούσιας εξορίας. Με άλλα λόγια, το έργο αρχίζει με μια γνωσιακή έλλειψη και τελειώνει με μια αισθητηριακή έλλειψη.

Ο Οιδίποδας ενσωματώνει το έσχατο παράδοξο του σοφού που γνωρίζει τι είναι ο άνθρωπος, αλλά αγνοεί ποιος είναι ο ίδιος. Το "εκμαθείν σαφώς" που επιθυμεί θα τον οδηγήσει σταδιακά στην τρομερή αλήθεια. Είναι το αποτρόπαιο μίασμα που πρέπει να διωχτεί για να καθαρθεί η πόλη. Οι βδελυρές του πράξεις τον απομονώνουν ηθικά και η αισχύνη τον αναγκάζει να επιβάλει στον εαυτό του την αυστηρότερη τιμωρία που μπορεί να εγκρίνει ο θεός του φωτός: τον οπτικό του αποκλεισμό από εικόνες αγαπημένες, την καταστροφή των "λαμπρών ομμάτων" του.